30 năm Trường CNTT&TT Bách khoa Hà Nội - Công nghệ bắt đầu từ con người

Sáng nay (20/12), sảnh tòa nhà B1, Đại học Bách khoa Hà Nội không khí rộn ràng hơn thường lệ. Những gương mặt thân quên lâu ngày mới gặp, những cái bắt tay tràn đầy cảm xúc, những câu chuyện được nối dài từ hành lang đến khu vực triển lãm... Lễ kỷ niệm 30 năm thành lập Trường Công nghệ Thông tin và Truyền thông mở ra như một cuộc trở về, nơi người ta tìm lại những mảnh ký ức gắn với giảng đường, phòng máy, những đêm thức cùng mã nguồn và bài toán chưa có lời giải.

30 năm trước, khi Khoa Công nghệ Thông tin được thành lập vào năm 1995, công nghệ thông tin ở Việt Nam vẫn là một lĩnh vực còn mới mẻ. Máy tính chưa phổ biến, Internet chưa trở thành hạ tầng quen thuộc và khái niệm “kinh tế số” còn rất xa lạ. Trong bối cảnh ấy, việc đặt nền móng cho đào tạo công nghệ thông tin tại Đại học Bách khoa Hà Nội là một lựa chọn đòi hỏi niềm tin, tầm nhìn và sự kiên định.
 

Thời gian trôi qua, Khoa CNTT phát triển thành Viện Công nghệ thông tin và Truyền thông vào năm 2009, rồi trở thành Trường Công nghệ thông tin và Truyền thông (CNTT&TT) thuộc Đại học Bách khoa Hà Nội vào năm 2021. Mỗi lần thay đổi mô hình là một lần Trường CNTT&TT tự đặt mình trước những câu hỏi lớn: Tổ chức như thế nào? Đào tạo ra sao? Nghiên cứu đi về đâu trong một thế giới công nghệ biến động liên tục?… Không phải lựa chọn nào cũng dễ dàng, nhưng nhìn lại từ ngày hôm nay, những bước chuyển ấy đã tạo ra không gian phát triển đủ rộng cho cả đào tạo, nghiên cứu và kết nối với xã hội.

Phía sau những con số là gương mặt của các thế hệ

Trong bài phát biểu, PGS. Tạ Hải Tùng - Hiệu trưởng Trường CNTT&TT - không bắt đầu bằng bảng thành tích. Thầy chia sẻ về khoảnh khắc đứng phía sau cánh gà buổi lễ và cảm nhận rõ nhất ý nghĩa của 30 năm qua nằm ở những con người đã trưởng thành từ ngôi trường này.

Ở nhiều nơi trên thế giới, từ các tập đoàn công nghệ lớn, các công ty khởi nghiệp trẻ, đến các viện nghiên cứu và trường đại học trong nước, cựu sinh viên CNTT Bách khoa Hà Nội xuất hiện ở những vị trí quan trọng. Với mỗi giảng viên, đó là phần thưởng thầm lặng nhưng sâu sắc nhất của nghề dạy học.
 

Nhìn lại chặng đường ấy, Hiệu trưởng Trường CNTT&TT gợi mở 4 bài học lớn. Đó là việc xây dựng mọi thành tựu trên nền tảng truyền thống học thuật nghiêm cẩn của Đại học Bách khoa Hà Nội; là sức mạnh của sự đoàn kết qua nhiều thế hệ; là tinh thần tiên phong, sáng tạo trong một lĩnh vực biến động không ngừng; là ý thức phục vụ xã hội gắn liền với trách nhiệm giải trình. Những bài học ấy không được hình thành trong một sớm một chiều, mà được bồi đắp từ từng lớp sinh viên, từng đề tài nghiên cứu, từng lựa chọn chiến lược của nhà trường.

Cũng từ điểm nhìn ấy, 3 thách thức hiện ra rất rõ. Đó là kỳ vọng ngày càng lớn của xã hội đối với đào tạo công nghệ; là sự cạnh tranh gay gắt khi hệ sinh thái giáo dục ngày càng đa dạng; là tác động sâu rộng của trí tuệ nhân tạo, đặt lại những câu hỏi căn bản về vai trò của người thầy, về cách dạy và cách học. Những thách thức này không được nhắc đến như rào cản, mà như những bài toán buộc thầy và trò Trường CNTT&TT phải tiếp tục tư duy và đổi mới.

Trước bối cảnh đó, Trường CNTT&TT xác định 3 định hướng cốt lõi: Đào tạo tinh hoa gắn với nghiên cứu và trải nghiệm thực tiễn; thúc đẩy liên ngành một cách thực chất; phát triển mạnh mẽ mô hình hợp tác giữa nhà trường, doanh nghiệp và Nhà nước, để tri thức không dừng lại trong giảng đường mà đi vào đời sống.
 

Những dấu mốc tiên phong và tầm nhìn rộng mở

Từ góc nhìn của toàn Đại học, PGS. Huỳnh Quyết Thắng - Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội - nhìn sự phát triển của Trường CNTT&TT như một chuỗi những lựa chọn mang tính mở đường. Ngay từ giữa thập niên 1990, khi công nghệ thông tin còn chưa trở thành trụ cột kinh tế, việc đầu tư bài bản cho lĩnh vực này đã cho thấy một tầm nhìn dài hạn.

Năm 2009, khi Viện CNTT&TT được thành lập, nhiều chương trình đào tạo mới, nhiều mô hình hợp tác quốc tế được triển khai trong bối cảnh còn không ít băn khoăn. Thời gian sau đó cho thấy, chính sự chủ động thử nghiệm và điều chỉnh đã giúp nhà trường xây dựng được năng lực đào tạo và nghiên cứu phù hợp với nhu cầu phát triển của đất nước.

Đến giai đoạn hiện nay, trong bối cảnh dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực, PGS. Huỳnh Quyết Thắng đề xuất 5 định hướng mang tính dẫn dắt. Đó là đào tạo nguồn nhân tài phục vụ các bài toán lớn của quốc gia; đổi mới chương trình theo hướng linh hoạt, mở và cập nhật nhanh; phát triển sâu mô hình hợp tác giữa Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp; đẩy mạnh quốc tế hóa đào tạo và nghiên cứu; xây dựng một môi trường học thuật sáng tạo, nhân văn, nơi mỗi cá nhân được khuyến khích phát triển và cống hiến.

Những định hướng ấy không đứng tách rời, mà đan xen vào nhau, tạo thành một không gian phát triển rộng mở cho Trường CNTT&TT trong giai đoạn mới.

“Kỷ niệm 30 năm xây dựng và phát triển hôm nay không chỉ là dịp để chúng ta tự hào về những thành tựu đã đạt được, mà còn là thời điểm để nhìn về phía trước với khát vọng lớn lao hơn. Tôi tin tưởng chắc chắn rằng, với truyền thống đoàn kết, bản lĩnh, sáng tạo và không ngừng vươn lên, Trường CNTT&TT, Đại học Bách khoa Hà Nội với các Trường/Khoa/Viện khác của Đại học sẽ tiếp tục đào tạo các thế hệ nhân tài công nghệ, lan tỏa giá trị tri thức và đóng góp ngày càng xứng đáng cho sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình cũng là kỷ nguyên số.”- PGS. Huỳnh Quyết Thắng nhấn mạnh.
 

Lễ kỷ niệm 30 năm khép lại với Tọa đàm: “Ngành CNTT&TT: Cơ hội và thách thức”. Trong các nội dung trao đổi, quá khứ của ngành được các chuyên gia hàng đầu về công nghệ và dữ liệu nhắc lại vừa đủ để hiểu mình đến từ đâu, còn tương lai ngành CNTT&TT được đặt ra như một câu hỏi mở, để thấy rõ mô hình “Ba nhà: Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp” cùng việc chấp nhận rủi ro là điều kiện để có thể phát triển.

Khi công nghệ ngày càng gắn chặt với đời sống con người, vai trò của một cơ sở đào tạo kỹ thuật chính là truyền đạt kiến thức, nuôi dưỡng tư duy, bản lĩnh và trách nhiệm xã hội cho người học. 30 năm đã qua cho thấy Trường Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Đại học Bách khoa Hà Nội luôn lựa chọn đi cùng những thay đổi ấy bằng sự tỉnh táo, bền bỉ và tin tưởng vào con người.

Buổi lễ kết thúc, nhưng câu chuyện của Công nghệ thông tin và Truyển thông Bách khoa Hà Nội vẫn tiếp tục được viết trong lớp học, trong phòng thí nghiệm, trong doanh nghiệp và trong những dự án mới. 30 năm là một dấu mốc để nhìn lại, còn phía trước là một khoảng mở rộng lớn, nơi tri thức, công nghệ và con người tiếp tục song hành.