Trên chặng đường gẩn 70 năm lịch sử, Đại học Bách khoa Hà Nội có mối liên hệ mật thiết với Quân đội nhân dân Việt Nam về lịch sử, con người cũng như các hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học, cùng vì mục tiêu phục vụ đất nước và nhân dân. Nhân dịp kỷ niệm 81 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, xin trân trọng giới thiệu bài viết của PGS. Huỳnh Quyết Thắng, Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội với tiêu đề “Những dấu ấn và con người Bách khoa gắn bó cùng Quân đội nhân dân”.
Trong suốt quá trình hình thành và phát triển, Đại học Bách khoa Hà Nội luôn gắn chặt sự nghiệp đào tạo, nghiên cứu khoa học với yêu cầu phục vụ đất nước, trong đó có nhiệm vụ củng cố tiềm lực quốc phòng – an ninh. Nhiều thế hệ cán bộ, giảng viên và sinh viên Nhà trường đã trực tiếp tham gia các cuộc kháng chiến, đóng góp trí tuệ và công sức cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Truyền thống vẻ vang đó tiếp tục được bồi đắp và phát huy trong các thế hệ sinh viên Bách khoa hôm nay.
Gắn bó sâu sắc với Quân đội nhân dân Việt Nam
Một dấu ấn đặc biệt trong chặng đường phát triển của Đại học Bách khoa Hà Nội là mối liên hệ mật thiết, bền chặt với Quân đội nhân dân Việt Nam, thể hiện rõ nét qua các thế hệ lãnh đạo và cán bộ tiêu biểu của Nhà trường.
Giám đốc đầu tiên của Đại học Bách khoa Hà Nội là Thiếu tướng, Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa – nhà khoa học lớn, người có vai trò chủ chốt trong việc xây dựng ngành công nghiệp quốc phòng của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từ những ngày đầu. Trong Quân đội nhân dân Việt Nam, Thiếu tướng Trần Đại Nghĩa từng đảm nhiệm nhiều cương vị quan trọng như Cục trưởng Cục Quân giới, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Kỹ thuật (Bộ Quốc phòng), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ).
Tiếp nối là Giáo sư Tạ Quang Bửu, Hiệu trưởng Đại học Bách khoa Hà Nội, người từng giữ các cương vị Thứ trưởng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, sau đó là Bộ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp. Đặc biệt, Giáo sư Tạ Quang Bửu là đại diện của Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ký kết văn kiện Hiệp định Genève năm 1954.
Kế nhiệm Giáo sư Tạ Quang Bửu là Hiệu trưởng Hoàng Xuân Tùy, người từng là Trưởng ban Tuyên huấn Mặt trận Điện Biên Phủ, Chủ nhiệm Báo Quân đội nhân dân, phụ trách công tác thông tin, tuyên truyền trong kháng chiến chống thực dân Pháp.
Những người Bách khoa trong các cuộc kháng chiến
Trong hai cuộc kháng chiến giành độc lập, thống nhất đất nước, cũng như trong các cuộc chiến đấu bảo vệ chủ quyền và làm nghĩa vụ quốc tế, gần 3.000 cán bộ và sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội đã nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, xếp bút nghiên lên đường chiến đấu. Các cán bộ, sinh viên Bách khoa đã có mặt tại những chiến trường ác liệt như Đường 9 – Khe Sanh, Thành cổ Quảng Trị, Chiến dịch Tây Nguyên, Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.
Trong số đó có nhiều tấm gương tiêu biểu như Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Bùi Ngọc Dương (cựu sinh viên ngành Cầu đường), Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Trần Thanh Hải (cựu sinh viên ngành Vô tuyến).
Đặc biệt, hàng trăm cán bộ và sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội đã tham gia chiến đấu trong các binh chủng Tên lửa, Pháo binh, Không quân, Ra-đa và các đơn vị kỹ thuật của Quân chủng Phòng không – Không quân. Tiêu biểu có Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Tiến Sâm, sau này là Tham mưu trưởng Quân chủng Không quân và Cục trưởng Cục Hàng không dân dụng Việt Nam; và đặc biệt là sự hy sinh anh dũng của Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Vũ Xuân Thiều (cựu sinh viên ngành Vô tuyến), người đã dũng cảm lao máy bay vào “pháo đài bay” B-52, bảo vệ bầu trời Thủ đô Hà Nội năm 1972.
Các cán bộ, sinh viên Bách khoa đã mang theo tinh thần và trí tuệ Bách khoa, nhanh chóng làm chủ khí tài quân sự hiện đại, sáng tạo trong khai thác, sử dụng và phát huy tối đa hiệu quả vũ khí trang bị kỹ thuật, góp phần quan trọng vào chiến thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Một câu chuyện tiêu biểu cho tinh thần “người Bách khoa” là kíp trắc thủ tên lửa bắn rơi chiếc B-52 trên hồ Hữu Tiệp (phường Ngọc Hà) – chiếc B-52 duy nhất bị bắn hạ khi chưa kịp thả bom, bảo vệ an toàn trung tâm chính trị Ba Đình. Trong kíp trắc thủ này có ba cựu sinh viên Bách khoa: Nguyễn Đức Chiêu, Trương Đăng Khoa và Nguyễn Văn Tuyền. Sau chiến tranh, các ông tiếp tục trở lại giảng đường Bách khoa học tập, với khát vọng xây dựng đất nước “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn. Trong đó, thầy Nguyễn Văn Tuyền sau này công tác tại Đại học Bách khoa Hà Nội, đảm nhiệm cương vị Trưởng khoa Mác – Lênin.
Đóng góp trong đào tạo và nghiên cứu phục vụ quốc phòng – an ninh
Bên cạnh mối liên hệ sâu sắc về con người, Đại học Bách khoa Hà Nội còn có sự phối hợp chặt chẽ với Quân đội trong đào tạo và nghiên cứu khoa học phục vụ nhiệm vụ quốc phòng – an ninh. Năm 1966, Phân hiệu II của Đại học Bách khoa Hà Nội được thành lập để đáp ứng yêu cầu đào tạo cán bộ kỹ thuật cho quốc phòng; đến năm 1968, Phân hiệu này phát triển thành Đại học Kỹ thuật Quân sự, tiền thân của Học viện Kỹ thuật Quân sự ngày nay.
Tiếp tục hợp tác, đóng góp cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc
Trong giai đoạn hiện nay, trước yêu cầu xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh gắn với phát triển khoa học – công nghệ và chuyển đổi số quốc gia, Đại học Bách khoa Hà Nội tiếp tục phát huy vai trò là trung tâm đào tạo và nghiên cứu hàng đầu trong các lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ then chốt.
Nhà trường đã xây dựng và duy trì mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với nhiều cơ quan, đơn vị trong Quân đội nhân dân Việt Nam trong lĩnh vực quốc phòng – an ninh, tiêu biểu là Quân chủng Phòng không – Không quân và Học viện Kỹ thuật Quân sự, cùng nhiều học viện, nhà trường quân đội, viện nghiên cứu và đơn vị kỹ thuật thuộc Bộ Quốc phòng. Các hoạt động hợp tác tập trung vào đào tạo, nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ lưỡng dụng, chuyển giao và ứng dụng các giải pháp kỹ thuật trong các lĩnh vực điện tử – viễn thông, tự động hóa, cơ khí, vật liệu, công nghệ thông tin, an ninh – an toàn thông tin.
Thông qua các chương trình hợp tác, cán bộ, giảng viên và sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội có điều kiện tham gia nghiên cứu, thực tập, trao đổi học thuật và trải nghiệm thực tiễn trong môi trường quân đội, góp phần đào tạo đội ngũ kỹ sư, trí thức trẻ có trình độ chuyên môn cao, ý thức kỷ luật và tinh thần trách nhiệm đối với nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân.
Nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng – an ninh
Đại học Bách khoa Hà Nội chú trọng đẩy mạnh giáo dục quốc phòng – an ninh nhằm nâng cao nhận thức, bồi dưỡng bản lĩnh chính trị, ý thức kỷ luật và tinh thần trách nhiệm công dân cho sinh viên. Việc tổ chức đào tạo học phần Giáo dục quốc phòng và an ninh được triển khai bài bản, gắn với đặc thù của một đại học kỹ thuật – công nghệ hàng đầu; nội dung giảng dạy được cập nhật, lồng ghép các vấn đề mới về khoa học – công nghệ, an ninh phi truyền thống, chuyển đổi số và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Cùng với đó, môi trường học tập và rèn luyện ngày càng được đầu tư, hoàn thiện với hệ thống cơ sở vật chất tại Ký túc xá B6, B7, khu giảng đường B6B và sân tập giáo dục quốc phòng – an ninh, đáp ứng yêu cầu giảng dạy, học tập và huấn luyện theo quy định.
Thông qua học phần Giáo dục quốc phòng và an ninh, Đại học Bách khoa Hà Nội góp phần hình thành thế hệ sinh viên có kiến thức chuyên môn vững vàng, bản lĩnh chính trị, ý thức công dân và tinh thần sẵn sàng cống hiến.
Kết luận
Với tinh thần trách nhiệm, niềm tự hào và khát vọng cống hiến, Đại học Bách khoa Hà Nội sẽ tiếp tục làm việc theo giá trị cốt lõi “Trách nhiệm – Sáng tạo – Chính trực – Xuất sắc”, phát huy trí tuệ và sức sáng tạo của đội ngũ thầy và trò Bách khoa trong đào tạo, bồi dưỡng nhân tài, bao gồm nhân tài khoa học, nhân tài công nghệ và nhân tài đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp; đồng thời đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao theo phương châm “thực việc – thực chiến”, phát triển khoa học – công nghệ gắn chặt với các bài toán lớn và những yêu cầu cấp thiết của thực tiễn phát triển đất nước, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc.
PGS. Huỳnh Quyết Thắng
Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn