Chuyên gia tâm lý giáo dục “đầu quân” Đại học Bách khoa Hà Nội

>>> Xem bài viết trong Đặc san Đại học Bách khoa Hà Nội TẠI ĐÂY

Gõ từ khóa “Phạm Mạnh Hà” trên Google sẽ thấy cả một “vũ trụ” thông tin về vị chuyên gia tâm lý giáo dục đầu ngành: Từ vai trò diễn giả trong những talkshow tư vấn tâm lý học đường trên VTV, VOV đến gương mặt thân quen của các chương trình tư vấn tuyển sinh, tiếp sức mùa thi sôi động khắp mọi miền. Gần ba thập kỷ gắn bó với ngành Giáo dục, PGS. Phạm Mạnh Hà là người bạn đồng hành của hàng chục nghìn học sinh, sinh viên và phụ huynh. Mới đây, hành trình ấy có thêm một dấu mốc đặc biệt: PGS. Phạm Mạnh Hà chính thức trở thành giảng viên Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội!

Mối lương duyên 20 năm với Bách khoa Hà Nội

Hoàn cảnh gia đình khó khăn, sau khi tốt nghiệp THPT, chàng trai Phạm Mạnh Hà quyết định tạm gác việc học, vào làm việc trong một nhà máy sản xuất tại Hà Nội. Trong guồng quay hối hả của ca kíp, anh tự hỏi: Cùng một công việc, tại sao có người làm việc hăng say, có người lại uể oải, chán nản? Câu hỏi ấy đã nhen nhóm khát khao khám phá thế giới nội tâm con người trong chàng trai tuổi 18.  

Năm 1992, PGS. Phạm Mạnh Hà thi vào ngành Tâm lý học của Trường Đại học Tổng hợp - nay là Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐGQGHN). Nhờ thành tích học tập xuất sắc, thầy Hà được nhà trường giữ lại công tác sau khi kết thúc chương trình đại học. 

Trong suốt hành trình làm nghề, ông đã dành nhiều tâm huyết cho các công trình nghiên cứu và sách ứng dụng. Những cuốn sách như Sổ tay tư vấn tâm lý (2022) và Tài liệu hướng dẫn mô hình cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý trong trường học (2023) là kết tinh của hàng chục năm quan sát, lắng nghe và đồng hành cùng học sinh, giáo viên, phụ huynh. 
  Mối lương duyên của PGS. Phạm Mạnh Hà với Đại học Bách khoa Hà Nội bắt đầu từ năm 2004, khi tham gia Ngày hội Tư vấn tuyển sinh – hướng nghiệp do Báo Tuổi Trẻ tổ chức. Tại đây, giảng viên trẻ Phạm Mạnh Hà lần đầu làm việc cùng các thầy, cô giáo Bách khoa Hà Nội, kết nối với những đồng nghiệp cùng chuyên môn của “trường bạn”, tạo nên những mối quan hệ thân thiết kéo dài suốt hơn 20 năm.

Những năm trở lại đây, PGS. Phạm Mạnh Hà luôn trăn trở về việc kết hợp tâm lý học với công nghệ - đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), ý tưởng này cũng đã được thầy chia sẻ, thảo luận với một vài người bạn đang công tác tại Bách khoa Hà Nội.

Theo thầy Hà, trong thời đại 4.0, công nghệ không chỉ là công cụ, mà còn mở ra kỷ nguyên mới cho việc tiếp cận và hỗ trợ nghiên cứu tâm lý con người hiệu quả hơn. Chính tầm nhìn đó đã dẫn ông tới một quyết định quan trọng: Hiện thực hóa một mô hình hỗ trợ tâm lý và hướng nghiệp mang tính đột phá, kết hợp tri thức tâm lý với sức mạnh của công nghệ.

“Tôi nhận ra, Đại học Bách khoa Hà Nội là địa điểm lý tưởng có thể giúp tôi hiện thực hóa tầm nhìn đó.” - PGS. Phạm Mạnh Hà nhận định.

Tháng 2/2025, sau thời gian dài công tác và giữ vị trí quản lý ở các đơn vị uy tín như Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN), Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam và Trường Đại học Giáo dục (ĐHQGHN), PGS. Phạm Mạnh Hà đưa ra quyết định táo bạo mà có lẽ ít người dám làm: “Nhảy việc” ở tuổi 50! Nghỉ công tác quản lý để thi tuyển vào Đại học Bách khoa Hà Nội.

“Bạn bè, đồng nghiệp, gia đình đều bất ngờ với quyết định của tôi, nhưng tôi tin mình đang đi đúng hướng.” – PGS. Phạm Mạnh Hà gọi quyết định ấy không phải là “từ bỏ”, mà là một “bước ngoặt” cần thiết để tập trung toàn lực vào tầm nhìn của bản thân mình.
  Tin chắc rằng với sự nhạy bén nghề nghiệp của một chuyên gia tâm lý giáo dục, thầy Hà đã xác định đúng hướng đi cho giai đoạn phát triển mới của sự nghiệp. 

Tháng 5/2025, PGS. Phạm Mạnh Hà chính thức gia nhập gia đình Bách khoa, viết tiếp mối lương duyên hơn 2 thập kỷ của thầy với ngôi trường này.

“Phiên dịch” tri thức tâm lý học sang ngôn ngữ

Nhiều người nghĩ rằng việc chuyển từ một môi trường đào tạo chuyên sâu về khoa học giáo dục sang một đại học kỹ thuật sẽ có không ít trở ngại. Tuy nhiên, với PGS. Phạm Mạnh Hà - người đã làm công tác nghiên cứu và giảng dạy về tâm lý học tổ chức công nghiệp (nghiên cứu hành vi con người trong môi trường làm việc, môi trường công nghiệp) trong nhiều năm, việc chuyển sang môi trường đào tạo kỹ sư cho các tổ chức công nghiệp, là một sự chuyển dịch vô cùng hợp lý và tự nhiên.

Trong những ngày làm việc đầu tiên tại cương vị mới, điều PGS. Phạm Mạnh Hà ấn tượng nhất là sự chuyên nghiệp, năng động, phong cách làm việc khoa học của người Bách khoa: “Mọi người đều có mục tiêu công việc rõ ràng và luôn hướng tới kết quả mang tính ứng dụng, khá giống với phong cách làm việc của tôi. Có lẽ tôi cũng có sẵn ‘chất Bách khoa’ đấy!”.

Các đồng nghiệp tại Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục không xem tâm lý học là một lĩnh vực xa lạ, mà coi đó như một mảnh ghép quan trọng để hoàn thiện bức tranh giáo dục toàn diện, cùng thầy Hà thảo luận sôi nổi về chương trình đào tạo mới, cách tích hợp tâm lý học vào giáo trình kỹ thuật, phát triển các dự án nghiên cứu tâm lý sinh viên,...
  PGS. Phạm Mạnh Hà cho rằng, thách thức lớn nhất là “phiên dịch” tri thức tâm lý học sang ngôn ngữ để sinh viên kỹ thuật có thể hiểu và áp dụng được. “Nhưng đó cũng là cơ hội để tôi đổi mới phương pháp, tận dụng tư duy logic và khả năng phân tích dữ liệu của sinh viên kỹ thuật để cùng tạo ra những công cụ hỗ trợ tâm lý hiệu quả hơn!”.

Chia sẻ về mục tiêu ngắn hạn trên chặng đường mới, PGS. Phạm Mạnh Hà bật mí dự định đang ấp ủ: Xây dựng hệ thống hỗ trợ tâm lý và định hướng nghề nghiệp dành riêng cho sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội! Dự án dự kiến triển khai dưới dạng Zalo mini app, mang tên BK Mind.

Hành trình của PGS. Phạm Mạnh Hà tại Đại học Bách khoa Hà Nội chỉ vừa mới bắt đầu. Với phương châm “Vì thành công của người học - Để người thầy tỏa sáng”, Đại học Bách khoa Hà Nội sẽ là một mảnh đất xanh tươi nơi nâng đỡ PGS. Phạm Mạnh Hà tạo nên những đóng góp tích cực cho lĩnh vực Khoa học Giáo dục nói riêng và ngành Giáo dục nói chung.