Bách khoa Hà Nội và câu chuyện thu hút nhân tài: Từ thảo luận đến hành động

Sáng nay (4/11), tại Đại học Bách khoa Hà Nội diễn ra Tọa đàm “Chính sách đột phá thu hút nhân tài trong giáo dục đại học, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo”. Tọa đàm được tổ chức trong không khí háo hức của những nhà khoa học, những chuyên gia giáo dục, nghiên cứu và quản lý trong và ngoài nước... Họ cùng trao đổi về một chủ đề có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển của đất nước: Làm thế nào để nhân tài đến, ở lại và phát huy hết tiềm năng trên quê hương Việt Nam?

Bức tranh toàn cảnh về chiến lược thu hút nhân tài của đất nước

Phát biểu khai mạc, PGS. Huỳnh Quyết Thắng - Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội - nhấn mạnh sự kiện lần này không chỉ là một buổi tọa đàm, mà còn là bước đi cụ thể trong việc hiện thực hóa Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị - Nghị quyết mang tính bước ngoặt về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Tinh thần của Nghị quyết đã xác định rõ: Giáo dục đại học chính là nòng cốt để phát triển nhân lực trình độ cao, thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
 

Để hiện thực hóa tinh thần ấy, Đại học Bách khoa Hà Nội đã khởi động Đề án HUST-Talent (2025 - 2030) - một chương trình đầy tham vọng thu hút tiến sĩ trẻ, chuyên gia và nhà khoa học đầu ngành trong và ngoài nước.

Đại học Bách khoa Hà Nội tổ chức buổi Tọa đàm sáng nay nhằm để ý chí chính sách gặp khát vọng học thuật, tạo diễn đàn để các cấp quản lý, cơ sở giáo dục, tổ chức quốc tế và doanh nghiệp cùng chia sẻ cách tiếp cận mới về chính sách nhân tài.

Đại diện Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, TS. Vũ Thanh Mai - Phó Trưởng Ban - bày tỏ mong muốn Tọa đàm sẽ thảo luận, trao đổi nhằm giải quyết được các nhóm vấn đề: Tiếp tục nghiên cứu, quán triệt sâu sắc tinh thần Nghị quyết 71 để làn tỏa nhận thức mới về vị trí, vai trò của nhân tài trong phát triển giáo dục đại học, khoa học – công nghệ và ĐMST; Thu hút nhân tài không chỉ là đãi ngộ mà là chính sách phát triển con người toàn diện gắn với phát triển quốc gia với khát vọng xây dựng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng vào năm 2045; Xây dựng chính sách, cơ chế vượt trội để thu hút và phát huy nhân tài trong các cơ sở giáo dục đại học, viện nghiên cứu; Phát triển nguồn nhân tài trẻ là chiến lược lâu dài; Đổi mới chính sách sử dụng và đãi ngộ nhân tài theo hướng thực chất, cạnh tranh, công bằng; Tăng cường hợp tác quốc tế và hội nhập tri thức.  
 

Phần đầu buổi tọa đàm là những tham luận - như các mảnh ghép với các góc nhìn khác nhau cùng tạo nên bức tranh toàn cảnh về chiến lược thu hút nhân tài của đất nước.

Nhiều nghị quyết quan trọng gần đây của Đảng tạo nền tảng cho chính sách nhân tài

Theo TS. Lê Thị Mai Hoa - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - nhiều nghị quyết quan trọng gần đây của Đảng đã tạo nền tảng cho chính sách nhân tài, tiêu biểu như Nghị quyết 45-NQ/TW năm 2023 về phát huy vai trò trí thức, Nghị quyết 57-NQ/TW năm 2024 về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo và Nghị quyết 71-NQ/TW năm 2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Bà cho biết, Nghị quyết 71 xác định rõ giáo dục đại học là nòng cốt để phát triển nhân lực trình độ cao và nhân tài, đồng thời đề ra các cơ chế đặc thù để huy động người giỏi tham gia giảng dạy, nghiên cứu, xây dựng chính sách thu hút giảng viên xuất sắc trong và ngoài nước, hướng đến mục tiêu hình thành đội ngũ nhà giáo, nhà khoa học có phẩm chất, năng lực và trình độ cao.
 

Kinh nghiệm quốc tế trong thu hút và giữ chân nhân tài”

Tiếp nối chương trình, ông Felix Weidenkaff - Quyền Giám đốc Văn phòng ILO Việt Nam và bà Nguyễn Ngọc Duyên, Điều phối viên Dự án Quốc gia, Văn phòng ILO Việt Nam - trình bày tham luận về chủ đề “Kinh nghiệm quốc tế trong thu hút và giữ chân nhân tài”.

Theo báo cáo của ILO, thế giới đang chứng kiến cạnh tranh gay gắt về nhân lực chất lượng cao, chịu tác động mạnh từ quá trình số hóa và chuyển đổi xanh. Các quốc gia thành công trong thu hút nhân tài đều dựa trên nguyên tắc “việc làm thỏa đáng” - nghĩa là công việc mang lại thu nhập công bằng, môi trường an toàn, cơ hội học tập suốt đời và phát triển nghề nghiệp.

Ông Felix cho biết, việc làm thỏa đáng vừa giúp giữ chân nhân tài vừa góp phần hạn chế tình trạng chảy máu chất xám và thúc đẩy sự gắn bó lâu dài giữa người lao động với tổ chức.

Bà Nguyễn Ngọc Duyên nhấn mạnh Việt Nam đang sở hữu lực lượng lao động trẻ, đặc biệt trong các lĩnh vực STEM, nhưng tỷ lệ lao động có kỹ năng cao còn thấp. Để đạt mục tiêu trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045, cần đầu tư mạnh vào phát triển kỹ năng, tạo môi trường làm việc minh bạch và khuyến khích bình đẳng giới trong khoa học - công nghệ.
 

Trình bày tham luận tại tọa đàm, ông Wee Sung Yun - Tổng Giám đốc LG Electronics R&D Việt Nam - kể về hành trình của LG từ 2016 với vài chục kỹ sư nay đã có hơn 1.200 nhân sự tại Việt Nam. Ông nói: “Đối với chúng tôi, con người là hạt nhân của ĐMST.”

Ba trụ cột mà LG đang theo đuổi: Môi trường đổi mới, Phát triển năng lực và Hợp tác với đại học. LG R&D Việt Nam hiện đã hợp tác với HUST trong nhiều hoạt động học thuật, từ tài trợ phòng lab, cấp học bổng, đến tổ chức chương trình thực tập sinh - những “cầu nối” đầu tiên giữa giảng đường và thị trường.

Vai trò của đại học trong việc thu hút nhân tài
 

Đáng chú ý, GS. Vũ Văn Yêm - Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội - đưa câu chuyện thu hút nhân tài trở về với hiện thực sinh động tại chính cơ sở giáo dục đại học Việt Nam.

GS. Yêm nhấn mạnh trong thời đại kinh tế tri thức và chuyển đổi số, đại học chính là “cái nôi” sản sinh ra tri thức, “trái tim” của hệ thống đào tạo nhân lực, do đó phải có đội ngũ giảng viên, nhà khoa học tài năng để tạo ra tri thức mới và dẫn dắt đổi mới sáng tạo. Nếu không thu hút được nhân tài, đại học khó có thể đổi mới chương trình, nâng tầm nghiên cứu, hội nhập quốc tế.

Theo GS. Yêm, thu hút nhân tài là điều kiện tiên quyết để các đại học thực hiện thành công tự chủ, hội nhập và phát triển bền vững. Ông dẫn chứng: Đại học Bách khoa Hà Nội đã triển khai “Đề án Thu hút giảng viên xuất sắc giai đoạn 2021 - 2025” và hiện tiếp tục với HUST-Talent (2025 - 2030) - chương trình mở rộng phạm vi tuyển dụng các tiến sĩ trẻ tài năng, chuyên gia và nhà khoa học đầu ngành.
 

Đề án hướng tới 3 nhóm đối tượng chính:

1. Tiến sĩ trẻ tài năng tốt nghiệp từ các cơ sở giáo dục hàng đầu thế giới;
2. GS, PGS và chuyên gia công nghệ từ doanh nghiệp, viện nghiên cứu;
3. Các nhà khoa học, nhà quản lý uy tín trong nước và quốc tế.

Chính sách của Đề án bao gồm mức lương từ 40 - 150 triệu đồng/tháng, hỗ trợ nhà ở, bảo hiểm sức khỏe HustCare, tài trợ đề tài nghiên cứu, hỗ trợ đăng ký tham gia dự án quốc tế, và cam kết lộ trình phát triển nghề nghiệp rõ ràng. Đại học Bách khoa Hà Nội kỳ vọng thông qua đề án này sẽ hình thành đội ngũ nhân sự khoa học mạnh, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo.

Kiến nghị giải pháp tháo gỡ 4 điểm nghẽn lớn trong thực tiễn thu hút nhân tài
 

Tại Tọa đàm, phiên thảo luận với sự tham gia của đại diện Ban Tuyên giáo và Dân vận T.Ư, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Ngoại giao, lãnh đạo các trường đại học, các chuyên gia, nhà khoa học, giảng viên và doanh nghiệp, các diễn giả và đại biểu trao đổi nhiều nội dung, trong đó nổi bật là việc nhận diện 4 điểm nghẽn lớn trong thực tiễn khi triển khai trọng dụng nhân tài, đó là:

1. Cơ chế tự chủ chưa đầy đủ;
2. Chính sách tài chính - đãi ngộ chưa đủ cạnh tranh;
3. Môi trường học thuật và nghiên cứu chưa thật sự cởi mở;
4. Thiếu liên kết giữa đại học/viện nghiên cứu - doanh nghiệp.

Cùng đó, các đại biểu kiến nghị một số chính sách, giải pháp nhằm thảo gỡ các điểm nghẽn và thúc đẩy thu hút và phát triển nhân tài trong giáo dục đại học, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Cụ thể:

Đối với Chính phủ và các Bộ:

* Xây dựng cơ chế tài chính đặc thù, giao quyền tự chủ cho các đại học trọng điểm quốc gia để thực hiện chính sách thu hút và giữ chân nhân tài, bổ nhiệm giáo sư, phó giáo sư;

* Ban hành, hướng dẫn chính sách về miễn học phí, cấp học bổng cho học viên cao học, nghiên cứu sinh;

* Ban hành chính sách ưu đãi thuế, thu nhập và cư trú cho chuyên gia, nhà khoa học, giảng viên quốc tế làm việc tại các cơ sở giáo dục đại học công lập;

* Hỗ trợ, hướng dẫn hoặc đột phá về hợp tác công tư (PPP) cho các cơ sở giáo dục đại học để phát triển con người, cơ sở vật chất, hạ tầng, khoa học công nghệ;

* Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm, hạ tầng nghiên cứu tương xứng với yêu cầu của các cơ sở giáo dục đại học định hướng nghiên cứu, đổi mới sáng tạo.
 

Đối với Doanh nghiệp và đối tác:

* Đồng đầu tư, đồng tài trợ theo hình thức công – tư (PPP) để phát triển hạ tầng, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo;

* Tài trợ học bổng, quỹ hỗ trợ nghiên cứu, quỹ đầu tư mạo hiểm – phát triển nhân tài trong đại học;

* Tăng cường hợp tác ba bên (Nhà nước - Đại học - Doanh nghiệp) trong đào tạo, sử dụng nhân tài.
          
Mục tiêu chung: Hình thành hệ sinh thái bền vững để thu hút, nuôi dưỡng và phát triển nhân tài

Đối với các cơ sở giáo dục đại học:

* Xây dựng và triển khai cơ chế chia sẻ phòng thí nghiệm, giảng viên, nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành, đặc biệt trong các lĩnh vực mũi nhọn (AI, bán dẫn, blockchain, an ninh mạng, năng lượng, công nghệ vật liệu, kinh tế số...);

* Hình thành “mạng lưới nhân tài khối đại học Việt Nam”, tạo điều kiện để giảng viên, nhà khoa học có thể tham gia giảng dạy, nghiên cứu liên trường.

Mục tiêu chung: Tối ưu nguồn lực, tránh phân tán, đồng thời nâng cao chất lượng học thuật chung của hệ thống.

Bách khoa và bước khởi đầu cho các hành động cụ thể thu hút nhân tài
 

Tại Tọa đàm sáng nay, những trao đổi, bàn thảo đã không dừng ở ý tưởng. Các đại biểu đã cùng chứng kiến những bước khởi đầu cho các hành động cụ thể thu hút nhân tài. Đó chính là  lễ ký kết hợp tác giữa Đại học Bách khoa Hà Nội với Công ty Qorvo Việt Nam và Tập đoàn Geleximco. Cụ thể:

* Với Qorvo Việt Nam: Hai bên thỏa thuận triển khai các chương trình đào tạo về thiết kế vi mạch điện tử, công nghệ bán dẫn, truyền thông vô tuyến, Internet vạn vật; đồng thời hỗ trợ sinh viên thực hành, thực tập và tài trợ học bổng.

* Với Geleximco - thỏa thuận mang tầm chiến lược: Thành lập Trung tâm Nghiên cứu - Đào tạo Công nghệ cao Geleximco - Bách khoa và Quỹ Đổi mới sáng tạo Geleximco - Bách khoa.

Các ký kết vừa là cam kết về tài chính vừa là sự khẳng định niềm tin của doanh nghiệp đối với Đại học Bách khoa Hà Nội nói riêng, đại học Việt Nam nói chung.
 

Điều khiến buổi tọa đàm sáng nay trở nên đặc biệt chính là nội dung học thuật sâu sắc và sự nối tiếp logic giữa đối thoại và hành động. Những cam kết cụ thể giữa Bách khoa - Geleximco, Bách khoa - Qorvo hôm nay như hình ảnh thu nhỏ của mô hình Đại học - Doanh nghiệp - Nhà nước cùng kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, để mỗi nhân tài được nhìn nhận như một hạt nhân phát triển bền vững cho quốc gia.
 

THU HÚT, TRỌNG DỤNG NHÂN TÀI KHÔNG CHỈ LÀ ĐÃI NGỘ!   Các chuyên gia, nhà quản lý tại Tọa đàm đều thống nhất quan điểm: “Nhân tài là tài sản quý giá nhất của quốc gia. Phát triển nhân tài không chỉ là đầu tư cho con người mà là đầu tư cho tương lai của đất nước. Thu hút và trọng dụng nhân tài trong giáo dục đại học, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo không chỉ là câu chuyện đãi ngộ, mà là kiến tạo hệ sinh thái học thuật, sáng tạo và cống hiến - nơi người tài được trao quyền, thử thách và phát huy năng lực vì sự phát triển của đất nước.”